Woensdag kapper-dag....

Twee trappen op in een nieuwbouwhuis aan de rand van Katwijk en je staat ineens in een kapsalon. De professionele uitstraling daarvan is belangrijk, zegt Robert-Jan van Rijn, die hier op de bovenverdieping van zijn huis het haar knipt van Katwijkse kinderen die opgroeien in armoede. Zij hebben vaak niet door dat hun ouders daar niet voor hoeven te betalen.

,,Wij willen deze mensen, ook al is het gratis, een professioneel aanbod doen’’, zegt Van Rijn, huisarts van beroep. ,,Als zij zien dat wij niet een paar amateurs met een keukenschaar zijn, maar echte kappers, maakt dat het makkelijker om over de drempel heen te stappen.’’

Armoede heeft in Katwijk iets ongrijpbaars. Tweeduizend inwoners leven daarin, volgens de officiële cijfers, maar slechts  een kwart maakt gebruik van de Voedselbank. Ook de daaruit voortgekomen gratis kapper heeft het lang niet zo druk als je zou verwachten. Vooral een kwestie van schaamte, vermoedt Van Rijn. ,,Ook voor die mensen willen we graag iets betekenen. Dat kan ze zo ontzettend helpen om door een zware periode heen te komen.’’

Ga maar na, zegt hij, wat het kost met een groot gezin elke zes weken naar de kapper te gaan. ,,Wat je dan ziet, is dat ouders zelf gaan experimenteren met een tondeuse, en kinderen vervolgens met een hap uit hun haar in de klas komen. Terwijl je kapsel heel belangrijk is voor je zelfbeeld. Jongens die hier voor het eerst echt een hip kapsel krijgen, zie je groeien in hun eigenwaarde. Hun moeders sturen mij dan weleens een berichtje, dat die gasten ineens elke dag voor de spiegel hun haar staan te doen. Dat vind ik zó leuk.’’

Initiatief
Het initiatief is niet nieuw in Katwijk. Als bestuurslid van de Voedselbank ging Van Rijn jaren geleden al helpen om de vaste klanten daarvan eens per zes weken te knippen. Hier kwam de kappersopleiding die hij ooit besloot te volgen goed van pas. Omdat het voor kinderen best confronterend was om bij de Voedselbank naar de kapper te gaan, en zij vanwege de drukte soms tot laat op de avond moesten wachten, werden die knipbeurten verplaatst naar woensdagmiddag, in een ruimte die een van de vrijwillige kapsters ter beschikking stelde. Toen zij daar wegging, bood Van Rijn aan de bovenverdieping van zijn huis om te bouwen tot een gratis kinderkapsalon. Een geschikte plek, vindt hij: een beetje uit het zicht. ,,Zodat niet het hele dorp denkt: goh, daar gaat de familie Van der Plas.’’

Drie dagen in de week werkt de Katwijker in zijn eigen huisartsenpraktijk in Alphen aan den Rijn, de andere dagen knipt hij. ,,Als huisarts ben ik vaak met heel intense materie bezig, het kappersvak is luchtiger. En ik vind het ook leuk om creatief met mijn handen bezig te zijn. Een mooie afwisseling.’’ ,,Het maakt mij er ook bewust van hoe bevoorrecht ik zelf ben, dat ik van drie dagen werken per week prima kan rondkomen. Ik heb niet de ambitie om een huis aan de Boulevard te kopen. Dit werk geeft me veel levensplezier en voldoening. Het is zo’n directe manier om iets voor een ander te doen: het komt voor honderd procent terecht bij degene die het nodig heeft.’’ Conny Zwetsloot, een van de vier vrijwillige kapsters uit het team dat hier op afspraak werkt, knikt instemmend. ,,Het geeft veel energie, als je mensen kunt helpen. Ik noem het altijd een passionele hobby.’’

Spontaan
Gesprekjes met de kinderen blijven bewust oppervlakkig. Maar soms komen spontaan de verhalen, uit enthousiasme dat zij dankzij het sportfonds eindelijk op voetbal kunnen, of voor het eerst in hun leven naar de dierentuin gaan. Anders dan bij de Voedselbank controleert de gratis kapper niet of de ’klanten’ wel echt armlastig zijn. ,,Alles gebeurt in goed vertrouwen’’, zegt Van Rijn. ,,Voor mijn gevoel komen hier geen mensen die daar misbruik van maken.’’

Ook niet sinds hij een website is begonnen – www.gratiskapper.nl – om zijn initiatief bekender en toegankelijker te maken. ,,Het was best spannend: staat niet ineens half Katwijk voor de deur? Maar nee, het loopt geen storm. Dat intrigeert me: ook al is het gratis, er is een drempel. Vaak gaan mensen die pas écht over als ze een keer zijn geweest.’’ ,,Voor de kinderen proberen we er een uitje van te maken. Zij krijgen een pakje drinken, mogen wat chips nemen, hebben een speelhoek. En ouders met bijvoorbeeld een zwaar autistisch kind vinden het een verademing dat dit een rustige, gecontroleerde omgeving is waarin wij alle tijd nemen, al duurt het een uur.’’